Книга: Niewieście i po śmierci nie wierz



Wacław Potocki

Niewieście i po śmierci nie wierz[1]

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Nowoczesna Polska.

Niewieście i po śmierci wierzyć, mówią, szkoda.

Czego pewny trefunek[2] okazyją poda,

Kiedy z macierzyńskiego upadszy słup grobu

Co dwu pasierbów miała, zabił oraz obu.

Był i w Polszcze[3], po śmierci że nie wierzyć żenie[4],

Przykład. Na pospolite jechał mąż ruszenie.

A ta namówiwszy się z swoją sługą starą,

Zachorzawszy, umiera pod trupa maszkarą[5].

Wór piasku i posoki[6] związawszy w zapaskę[7],

Żeby trupem śmierdziała, w trumnę stawia faskę[8].

Szle[9] smutną wierna sługa nowinę do męża,

Że nie mogli w kościele dłużej cierpieć księża,

że do grobu dla smrodu[10] przyszło spuścić panią;

Wolno mu będzie sprawić egzekwije[11] za nią,

Która do nieznajomych, gdzieś w dalekiej Żmudzi

Co najostrożniej może, jedzie z gachem[12], ludzi[13].

I tam wieś kupią, a mąż tylko się nie wiesza[14];

Rozum się mu od żalu w smutnej głowie miesza.

Toż powróciwszy z wojny, egzekwije szumne

Sprawi, próżną nad grobem postawiwszy trumnę.

Oraz wotum[15], w którym był, w tymże czyni kirze

Przed ołtarzem, w małżeńskie nie wchodzić przymierze.

Górze się z górą trudno; choć będzie dalekiem

Jeden drugiego, może człowiek się zejść z człekiem.

Szlachcic znajomy, mając krewnego na Żmudzi,

W tamten kraj, spodziewając się spadku, zatrudzi —

Wielom to okazyją do nawiedzin bywa.

Czego mu sercem życzy, językiem pokrywa.

Cieszy się wrzeczy[16], że go w dobrym zastał zdrowiu,

Choćby wolał[17] na marach, w grobie pogotowiu[18].

Niewiem, jakim trefunkiem owo mu się zdarzy

Poznać dawno znajomą panią sobie z twarzy,

Która już, co na świecie rzeczą było nową,

Żoną umarłszy, żyła zaś po śmierci wdową.

Wszelakich się podobieństw ile może chwyta,

Ani w czesie[19] omyli, kiedy o nią pyta.

Więc wróciwszy do domu, mężowi opowie,

Żeby się znowu kłaniał[20] zmartwychwstałej wdowie.

Ten do trumny, w trumnie nic, tylko piasek suchy,

W fasce mały tylko już znak wołowej juchy[21].

Odiskał[22] ci ją, czego i sama nie zbrania,

Pokazawszy wizerunk[23] światu zmartwychwstania.

Nie takąć wstała, jakąć śmierci szła do gardła,

Bo choć nie trupem, ale dudkami prześmiardła[24];

Dwadzieścia w żywym grobie lat leżąc z okładem,

Babą wróci; jednakże i on już był dziadem.

Niewieście i po śmierci nie wierz — opowiadanie zmyślone, ale nie przez Potockiego. Szyk słów bardzo dowolny.

trefunek — traf.

w Polszcze (daw.) — dziś popr.: w Polsce.

żenie — dziś popr.: żonie.

maszkara (starop.) — maska.

posoka — krew bydlęca.

zapaska — fartuszek.

Wór piasku i posoki związawszy w zapaskę, Żeby trupem śmierdziała, w trumnę stawia faskę. — występuje tutaj dowolny szyk słów. Poprawnie: stawia w trumnę wór piasku i faskę posoki, związawszy (je) w zapaskę.

szle — dziś popr.: śle.

dla smrodu (starop.) — z powodu smrodu.

egzekwije — dziś popr.: egzekwie. Część ceremonii pogrzebowej, modlitwa nad trumną zmarłego.

gach (daw.) — kochanek.

do nieznajomych ludzi — podzielone całymi zdaniami.

wiesza — nie wiesza się z rozpaczy.

wotum (daw.) — ślub.

wrzeczy (starop.) — niby.

wolał — wolał zastać go.

pogotowie (starop.; tu forma Msc, lp: w pogotowiu) — tym lepiej, tym bardziej.

w czesie — dziś popr.: w czasie.

kłaniać się (starop.; tu forma 3 os., lp, r.m.: kłaniał się) — oświadczyć się.

jucha (starop.; tu forma D, lp, r.ż.: juchy) — polewka, sos.

odiskać (starop.; tu forma 3 os., lp, r.m.: odiskał) — odszukał.

wizerunk — dziś popr.: wizerunek.

dudkami prześmiardła (starop.) — zestarzała się.




на главную | моя полка | | Niewieście i po śmierci nie wierz |     цвет текста   цвет фона   размер шрифта   сохранить книгу

Текст книги загружен, загружаются изображения



Оцените эту книгу